Καθημερινές ιστορίες από τα παλιά ...

    Ενδιαφέρον δεν έχουν μόνο τα μεγάλα γεγονότα που καταγράφει η ιστορία. Οι καθημερινές ιστορίες των προγόνων μας έχουν για μας την ίδια αξία. Τα "παιδιά του Σπάρτακου" δίνουν αφορμές να ψάξουμε για κάποια από τα παρακάτω θέματα:

•        Έθιμα γάμου, Γιορτές, Έθιμα, 
•         Ενδυμασία, διατροφή, 
•         Εκπαίδευση, σχολεία 
•         Κοινωνική διαστρωμάτωση/οικονομική σύνθεση πληθυσμού 
•         Πρόσφυγες/εσωτερικοί μετανάστες 
•         Σχέσεις ανθρώπων (γειτονιά, έρωτας-προξενιό ….) 
•         Αφηγήσεις γηραιότερων για την καθημερινή τους ζωή 
•         Σημερινή σύνθεση πληθυσμού/μετανάστευση 

Σουφλιώτικος Γάμος, πηγή: tosoufli.gr

        

Ερευνώντας την (τοπική) ιστορία

      Η ιστορία του τόπου μας, όπως διαγράφεται μέσα από το μυθιστόρημα της Δ. Σωτηρίου, μας δίνει αφορμές για ιστορική έρευνα. Τύφλα να ΄χει ο Θουκυδίδης...

1. Ιστορία του Σουφλίου (1900-1960) από διάφορες πηγές

Πνύκα Σουφλίου -Απεργία ΠΗΓΗ: http://www.gnafala.blogspot.com/

2. Αντιστοίχιση με την γενική ιστορία της Ελλάδας στην ίδια περίοδο

3. Εξορίες-φυλακές-πολιτικοί κρατούμενοι

4. Φυλακές Σουφλίου (Διδυμοτείχου)

5. Συλλογή φωτογραφικού υλικού 

     6. Μαρτυρίες ηλικιωμένων

"Μεταξωτά" Θέματα

μεταξωτή "μπόλια"

      Δε θα μπορούσε να λείψει το μετάξι από την έρευνά μας. Άλλωστε "πρωταγωνιστεί" και στο βιβλίο που διαβάζουμε....

•       Παραγωγή μεταξιού (από το σπόρο στο εργοστάσιο) 

•       Εργοστάσια μεταξιού στο Σουφλί (1880-1960) 

•       Συνθήκες δουλειάς, σύνθεση εργατικού δυναμικού 

•       Απεργίες - σύνδεση με άλλες απεργίες στην Ελλάδα

•      Συνεντεύξεις με εν ζωή μεταξεργάτριες/μεταξεργάτες 

•       Σουφλί και μετάξι σήμερα

Θέματα για "αρχιτέκτονες"

 Από τις σελίδες του βιβλίου μας κάποιες προτάσεις για ψάξιμο...

      1. Κουκουλόσπιτα
2. Απλές κατοικίες/αρχοντικά
3. Εκκλησία Αγίου Γεωργίου
4. Πνύκα Σουφλίου
5. Περιγραφή μιας γειτονιάς προπολεμικά/μεταπολεμικά
Αντιπαραβολή με την περιγραφή προσφυγικής γειτονιάς στην Αθήνα (σελ. 81-83) και την περιγραφή του κέντρου της Αθήνας όπως το είδαν για πρώτη φορά οι πρωταγωνίστριες (σελ. 96)
6. Μεταπολεμική ανοικοδόμηση στην Αθήνα/στο Σουφλί. Υπάρχει αντίστοιχο φαινόμενο και τι τύποι κατοικίας κτίζονται.

Κουκουλόσπιτο

      7. Συλλογή φωτογραφιών, περιγραφές γηραιότερων

"Βουτιά" στο παρελθόν

ξεκλάδιασμα κουκουλιών (1948) πηγή:soufli-gr.blogspot.com

Μετά από συζήτηση οι ομάδες επέλεξαν τα θέματα με τα οποία θα ασχοληθούν στη συνέχεια της ερευνητικής εργασίας. Αφορμή για την έρευνά μας είναι τα ερεθίσματα που μας δίνει το κείμενο της Δ. Σωτηρίου που διαβάζουμε σε συνέχειες...

Η Α Ομάδα θα μελετήσει πτυχές της ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Η Β Ομάδα θα ασχοληθεί με την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ στο Σουφλί

Η Γ Ομάδα θα ερευνήσει την ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ του οικισμού

Η Δ Ομάδα θα παρουσιάσει το θέμα του ΜΕΤΑΞΙΟΥ.

Ευχές για πρωτότυπες και πρότυπες εργασίες!

Σύγχρονοι κοινωνικοί αγώνες του Σπάρτακου...

Εξώδικο προς τη διοίκηση της ΔΕΗ για τις μειώσεις μισθών που γίνονται σε εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου απηύθυνε το σωματείο εργαζομένων "Σπάρτακος" (Πτολεμαΐδας-Φλώρινας), με κοινοποίηση στους συναρμόδιους υπουργούς και τη ΓΕΝΟΠ.
Σύμφωνα με το νόμο 4024/11, οι αποδοχές του προσωπικού δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 65 % του αντίστοιχου μέσου κατά κεφαλήν κόστους της επιχείρησης στις 31-12-2009.
Όμως το ζήτημα που έχει ανακύψει στη ΔΕΗ και προκαλεί διαφωνίες, μεταξύ των συνδικαλιστικών φορέων, είναι με ποιον τρόπο θα υλοποιηθούν οι μειώσεις και πως θα κατανεμηθούν μεταξύ ορυχείων-παραγωγής και εργαζομένων στις διοικητικές υπηρεσίες.
Ο Σπάρτακος υποστηρίζει ότι το σχέδιο στο οποίο έχει καταλήξει η διοίκηση της ΔΕΗ "βασίζεται στην προχειρότητα, την αδικία, την αντιπαραγωγική λογική και στη συντριβή των εργαζομένων στους σταθμούς και τα ορυχεία".
"Το σχέδιο για τις μειώσεις μισθοδοσίας προβλέπει περικοπές που ξεπερνάνε το 25% στους μισθούς των εργαζομένων σε σταθμούς και ορυχεία, τονίζει το σωματείο. Εάν δε στις μειώσεις αυτές προστεθούν και οι μειώσεις των νόμων 3833/10 και 3845/10 που για τους εργαζόμενους στους σταθμούς και τα ορυχεία ήταν και πάλι τις τάξης του 23%, πραγματοποιείται μια τεράστια μείωση που φθάνει το 48%."

Ο Σπάρτακος αναφέρει ακόμη η προτεινόμενη κλίμακα μισθών παραβιάζει τη νομοθεσία για την αμοιβή υπερωριών και αργιών, ζητά να διορθωθούν οι αδικίες και δεν αποκλείει το ενδεχόμενο κινητοποιήσεων.

• AlphaTV News Team
• 28/11/2011 

Η διαχρονικότητα του Σπάρτακου

Η εικόνα του Σπάρτακου παρέμεινε αρνητική καθ’ όλο τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Μόνον από τον 18ο αιώνα κι έπειτα άλλαξε αυτή η οπτική. Συγκεκριμένα το 1760 ο Γάλλος Bernard-Joseph Saurin, βασιζόμενος στην ιστορία του Πλουτάρχου παρουσιάζει τον Σπάρτακο στην ομώνυμη τραγωδία του ως ευγενή ήρωα. Το έργο αυτό αποτέλεσε την απαρχή στην αλλαγή της αντιμετώπισης του Σπάρτακου και της επανάστασής του. Έτσι η μορφή του Σπάρτακου πέρασε στον θρύλο και ενέπνευσε πολλά κινήματα, οργανώσεις και καλλιτέχνες κατά τους νεότερους χρόνους. Ενδεικτικά αναφέρονται οι αριστεροί Σπαρτακιστές της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που δραστηριοποιήθηκαν έντονα κατά τη Γερμανική Επανάσταση του 1918. Γενικά, ο Σπάρτακος έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από αριστερού πολιτικού προσανατολισμού οργανώσεις, κόμματα, καθεστώτα, λόγιους κλπ. Γνωστή επίσης είναι η επική χολλιγουντιανή ταινία Σπάρτακος (1960) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ με τον Κερκ Ντάγκλας στην παραγωγή και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ταινία αποτελεί μεταφορά στην μεγάλη οθόνη του ομώνυμου ιστορικού μυθιστορήματος του Αμερικανού συγγραφέα Χάουαρντ Φαστ.

Αραμπατζής  Σταύρος

Ο Σπάρτακος εμπνέει ακόμα...

Ο ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ «ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ»

Ο «Σπάρτακος» υπήρξε επαναστατική σοσιαλδημοκρατική ομάδα η οποία έδρασε στη Γερμανία από του φθινόπωρο του 1914 ως τα τέλη του χειμώνα του 1918. Επίσημα ο Σύνδεσμος ιδρύθηκε το 1917 από τον Καρλ Λιμπκνεχτ, τη Ρόζα Λούξενμπουρκ, την Κλάρα Ζέτκιν και τον Φρανς Μέρινγκ. Η ονομασία προερχόταν από τον τίτλο των παράνομων φυλλαδίων που εξέδιδε η ομάδα, τις επιστολές του Σπάρτακου. Την ένωση αποτελούσαν μέλη του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος τα οποία έχει ταχθεί εναντίον του ρόλου της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ήταν υπέρμαχοι της σοσιαλιστικής επανάστασης. Ο Σύνδεσμος μετονομάστηκε σε Κουμμουνιστικό Κόμμα της Γερμανίας στο ιδρυτικό του συνέδριο της 30^ης Δεκεμβρίου 1918 – 1^ης Ιανουαρίου 1919. Εν τω μεταξύ, από τον Δεκέμβριο, οι Σπαρτακιστές είχαν υποκινήσει μια σειρά βιαιων διαδηλώσεων, οι οποίες κορυφώθηκαν με την αποτυχημένη εξέγερση στο Βερολίνο τον Ιανουάριο του 1919. Στις 15 Ιανουαρίου, η Λούξενμπουρκ και ο Λίπκνεχτ συνελέφθησαν και δολοφονήθησαν στο Βερολίνο από μέλη του συντηρητικού «Ελευθέρου Σώματος», τα οποία είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους την αστυνομία του Βερολίνου.

Αραμπατζής Σταύρος, Μπουγατζέλη Δήμητρα

Ποιος (τελικά) ήταν ο Σπάρτακος;

Ο Σπάρτακος ήταν μονομάχος θρακικής καταγωγής και ηγέτης της μεγάλης εξέγερσης των σκλάβων και των χωρικών που συντάραξε την Ιταλία και απείλησε την εξουσία της Ρώμης κατά τα έτη 73 – 71 π.Χ. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλοί, όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, χαρακτήρισαν την εξέγερση ως «Σπαρτάκειον πόλεμον».

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΦΙΞΗ ΣΤΗ ΡΩΜΗ

Για την καταγωγή και την δράση του οι αρχαίες πηγές μας δίνουν πολλές πληροφορίες, συχνά αντιφατικές. Βέβαιο πρέπει να θεωρείται ότι ήταν θρακικής καταγωγής και ότι άνηκε στο φύλο των Μαιδών (ή Μαίδων ή Μαιδοβυθινών). Στη Ρώμη μεταφέρθηκε ως αιχμάλωτος πολέμου, πιθανότατα ως λεία που αποκόμισαν οι Ρωμαίοι μετά τη νίκη τους επί των Σπαρτοκίδων, θρακικής δυναστείας στην υπηρεσία της οποίας βρισκόταν ο Σπάρτακος. (Άλλες πηγές θεωρούν ότι βρισκόταν ως μισθοφόρος στην υπηρεσία της Ρώμης, στασίασε και γι’αυτό περιήλθε σε κατάσταση δουλείας). Πωλήθηκε στον Γναίο Λέντουλο Βατίατο, ο οποίος εκπαίδευε στην Καπύη μονομάχους για δημόσιους αγώνες.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ ΗΘΟΣ

«Από αυτούς (του δούλους)», όπως παραδίδει ο Πλούταρχος, «πρώτος ήταν ο Σπάρτακος... που δε διακρινόταν μόνο για το υψηλό και ανδρείο φρόνημά του, αλλά και για τη σύνεση και την πραότητα του ήταν ανώτερος από την τύχη του και πιο Ελληνικός από το γένος του»

ΠΡΩΤΕΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Στην Καπύη, μαζί με 200 άλλους δούλους, κυρίως Θράκες και Κέλτες, οργάνωσε σχέδιο δραπέτευσης και, όταν αυτό καταδόθηκε, κατόρθωσε να δραπετεύσει με 70 περίπου από τους συντρόφους του (ο Πλούταρχος παραδίδει τον αριθμό 78). Όταν στον δρόμο συνάντησαν άμαξες, που μετέφεραν όπλα αιχμαλώτων σε άλλη πόλη, τις λεηλάτησαν και εξοπλίστηκαν. Έπειτα κατέφυγαν σε ύψωμα του Βεζουβίου, όπου οι ελεύθεροι πια σκλάβοι εξέλεξαν τρεις ηγέτες, τον Σπάρτακο, τον Κέλτη Κρίξο και τον Οινόμαο.

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΑΚΟΥ

Η Ρώμη στην αρχή μικρή σημασία έδωσε στους εξεγερμένους δούλους. Μικρή δύναμη του τακτικού στρατού που στάλθηκε εναντίον τους με διοικητή το λεγάτο Γ. Κλαύδιο Πούλχρο νικήθηκε με τέχνασμα. Παρόμοια τύχη είχαν και οι ισχυρότερες δυνάμεις που οδήγησε εναντίον τους ο πραίτωρας Πόπλιος Ουαλιέρος Ουαρινός: οι στρατηγοί του Φούριος και Κοσσίνιος νικήθηκαν και ο ίδιος ο πραίτωρας κινδύνευσε να συλληφθεί αιχμάλωτος στα όρη της Λευκανίας. Οι νίκες εξασφάλισαν στον Σπάρτακο άφθονο οπλισμό, και όχι μόνον: ο απόηχός τους προκάλεσε σειρά από μικροεξεγέρσεις που έφεραν στις τάξεις τους χιλιάδες δυσαρεστημένους χωρικούς. Με 70.00 άνδρες πλέον ο Σπάρτακος άρχισε ν’ αποτελεί απειλή για την εξουσία της Ρώμης και το κοινωνικό καθεστώς της Ιταλίας. Το 72 π.Χ. στάλθηκαν εναντίον του οι ύπατοι Γναίος Κορνήλιος Λέντουλος Κλωδιανός και Λ. Γέλλιος Ποπλικόλας. Καθένας από αυτούς οδηγούσε δύο λεγεώνες, ενώ ακολουθούσε και ισχυρό επικουρικό σώμα υπό τον Κόιντο Άρριο. Οι δυνάμεις του Γέλλιου και του Αρρίου νίκησαν κοντά στο Γάργαρον όρος 30.000 περίπου Κέλτες και Γερμανούς που βρίσκονταν υπό την ηγεσία του Κρίξου. Το κύριο όμως σώμα των εξεγερμένων με ηγέτη το Σπάρτακο κατευθυνόταν στις Άλπεις. Οι δύο ύπατοι το ακολουθούσαν, ο ένας προπορευόμενος για να ανακόψει τη δίοδο, ο άλλος βρισκόταν στα νώτα. Παρά ταύτα ο Σπάρτακος αντιμετωπίζοντας μεμονωμένα τις δυνάμεις τους κατόρθωσε να τις συντρίψει και να φτάσει στον Πάδο. Αφού εκεί νίκησε ρωμαϊκή δύναμη 10.000 ανδρών με διοικητή τον Γ. Κάσσιο Λογγίνο, ακολούθησε πορεία προς Νότον.

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΡΑΣΟ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ

Όταν η ρωμαϊκή βουλή πληροφορήθηκε την πανωλεθρία, οργισμένη διέταξε τους δύο ύπατους να παραμείνουν άπρακτοι, ανέθεσε δε την ηγεσία του πολέμου εναντίον του Σπαρτάκου στον Κράσσο. Και ο ίδιος μεν παρέμεινε στην περιοχή της Πικηνίδας (στην Καμπανία, κάτω από τη Νεάπολη) πιστεύοντας ότι ο Σπάρτακος θα κατευθυνόταν προς τα εκεί. Τον Μόμμιο έστειλε να παρακολουθεί τις κινήσεις του με ρητή εντολή να μην εμπλακεί σε μάχη ούτε να ρίξει ακροβολισμούς. Η φιλοδοξία όμως του Μόμμιου τον έκανε να επιτεθεί και να νικηθεί. Ο Κράσσος, αφού επιτίμησε τον Μόμμιο και τους στρατιώτες του, τους επανεξόπλισε και περιορίστηκε απλώς να παρακολουθεί τις κινήσεις του Σπαρτάκου. Ο τελευταίος είχε ήδη φθάσει στον Σικελικό Πορθμό, όπου ήλθε σε επαφή με Κίλικες πειρατές προκειμένου να διαπεραιωθεί στη Σικελία. Οι πειρατές όμως, αφού απέσπασαν ικανά χρήματα, τον εξαπάτησαν. Η τελευταία φάση του δράματος έμελλε πλέον να παιχτεί στην Ιταλία. Ήδη η Σύγκλητος ανακαλούσε από την Ισπανία τον Πομπηίο και από την Μικρά Ασία τον Λούκουλλο. Ο Σπάρτακος κατευθύνθηκε προς τη χερσόνησο του Ρήγιου (των Ρηγίων του Πλουτάρχου), την οποία ο Κράσσος περιέβαλε με τάφρο και τείχη μήκους 53 χιλιομέτρων. Ο Σπάρτακος κατόρθωσε να διαφύγει με τον στρατό του και κατευθύνθηκε προς το Βρινδήσιο. Αλλά μετά την πληροφορία ότι είχε καταφθάσει ο Λούκουλλος, στράφηκε για να δώσει την αποφασιστική μάχη εναντίον του Κράσσου. Η μάχη δόθηκε στην Λευκανία, κοντά στις όχθες του ποταμού Σιλάρου. Οι εξεγερμένοι πολέμησαν με απίστευτη γενναιότητα. Ο ίδιος ο Σπάρτακος, αναζητώντας τον Κράσο, σκότωσε δύο εκατόνταρχους και, αφού παρέμεινε μόνος, στάθηκε ακλόνητος στη θέση του μέχρις ότου σφαγιάστηκε. Ο στρατός του Πομπηίου καταδίωξε πολλούς από τους δούλους που κατέφυγαν προς Βορρά, ενώ ο Κράσσος σταύρωσε 6.000 αιχμαλώτους κατά μήκος της Αππιάς Οδού.

ΜΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Οι ιστορικοί ερμήνευσαν με πολλούς τρόπους την εξέγερση και τους στόχους του Σπαρτάκου. Κατ’ άλλους, στόχος δεν ήταν η Ρώμη και η εξουσία της, αλλά η ανάγκη να επιστρέψουν οι δούλοι στις πατρίδες τους διαφεύγοντας από την ιταλική χερσόνησο. ‘Έτσι ερμηνεύουν και τις προσπάθειες του Σπάρτακου να αναζητήσει οδούς διαφυγής στις Άλπεις, στην Σικελία και στο Βρινδήσιο. Άλλοι βλέπουν μια προσπάθεια να επαναληφθεί ο Κοινωνικός Πόλεμος, και τούτο το ερμηνεύουν με την μαζική προσχώρηση των χωρικών στις τάξεις των εξεγερμένων δούλων.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΑΚΟΥ

Η επανάσταση του Σπάρτακου θεωρείται η μεγαλύτερη επανάσταση δούλων της ρωμαϊκής Ιστορίας. Αν και εν τέλει πνίγηκε στο αίμα, η έκταση που έλαβε και η αναστάτωση που προκάλεσε στην καρδιά, μάλιστα, της ρωμαϊκής επικράτειας, προβλημάτισε τη ρωμαϊκή άρχουσα τάξη που έλαβε κάποια μέτρα για την αποφυγή παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Πιο συγκεκριμένα περιορίστηκε ο αριθμός των δούλων που προέρχονταν από αιχμαλώτους πολέμου και αυξήθηκε ο αριθμός των δούλων που γεννιόντουσαν από δούλους γονείς. Και αυτό, επειδή οι αιχμάλωτοι πολέμου έχοντας εμπειρία ελεύθερης ζωής ήταν πιο απείθαρχοι και επιρρεπείς σε ανταρσίες και στάσεις. Από την άλλη, αποφεύγονταν οι μεγάλες συγκεντρώσεις σκλάβων στην ύπαιθρο. Επίσης μια έμμεση συνέπεια ήταν μια σχετική έκτοτε βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των δούλων. Πολλοί από τους αιχμαλώτους πολέμου, που ήταν μορφωμένοι ή κατείχαν αξιώματα στον τόπο καταγωγής τους, αξιοποιούνταν σε ανάλογα πόστα, κάποιες φορές απελευθερώνονταν και γενικά τύγχαναν καλύτερης μεταχείρισης συγκριτικά με τους υπόλοιπους. Βέβαια δεν μειώθηκε ο αριθμός των σκλάβων, απλώς βρέθηκαν κάποιοι τρόποι για μία πιο ακίνδυνη (για τους Ρωμαίους) εκμετάλλευσή τους.

Η εξέγερση και οι στόχοι τού Σπάρτακου έχουν αναλυθεί και ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως από ιστορικούς και διανοούμενους. Πολλοί είδαν στην επανάσταση αυτή μια προσπάθεια ανατροπής του κοινωνικού κατεστημένου και τον Σπάρτακο ως έναν κοινωνικό επαναστάτη, κυρίως λόγω της μεγάλης προσχώρησης Ρωμαίων πολιτών των κατώτερων στρωμάτων στην επανάσταση. Πάντως η πορεία της εξέγερσης και οι ενέργειες του Σπάρτακου δεν φαίνεται να υποδηλώνουν κάτι τέτοιο. Αρχική επιδίωξη ήταν η έξοδος από την ρωμαϊκή επικράτεια και η επιστροφή των επαναστατών στις πατρίδες τους και αργότερα η διεκπεραίωση στη Σικελία, δηλαδή μακριά από την ρωμαϊκή εξουσία. Ουδέποτε διατυπώθηκαν από τον Σπάρτακο κάποια αιτήματα (οποιασδήποτε φύσης) προς την ρωμαϊκή άρχουσα τάξη, ούτε πάλι φαίνεται κάποια πρόθεση αλλαγής της δεδομένης κοινωνικής κατάστασης, και πολύ περισσότερο κατάργησης της δουλείας, από πλευράς των πρώην σκλάβων. Ως εκ τούτου η κρατούσα άποψη σήμερα αντιμετωπίζει την επανάσταση αυτή ως μια προσπάθεια καταπιεσμένων ατόμων να ανακτήσουν με οποιονδήποτε τρόπο την προσωπική τους ελευθερία.

ΠΗΓΕΣ

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρους – Λαρούς – Μπριτάνικα (σελίδα 61)

Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό (σελίδα 354)

Εγκυκλοπαίδεια Mondadori ΤΟΜΟΣ 2 (σελίδα 174)

http://el.wikipedia.org

Αραμπατζής Σταύρος, Μπουγατζέλη Δήμητρα

Η περιπέτεια ενός βιβλίου...

«ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΑΚΟΥ»

ένα ανέκδοτο μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου

«Τα παιδιά του Σπάρτακου» είναι ένα έργο που απασχόλησε τη Διδώ Σωτηρίου για μια περίοδο σχεδόν τριάντα χρόνων, από τις αρχές του ΄60 μέχρι τις αρχές του ΄90. Πρόκειται για ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα που η υπόθεσή του διαδραματίζεται στη Θράκη των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα και στην Αθήνα της πρώτης μετεμφυλιακής περιόδου. Κεντρικό θέμα του είναι η συνδικαλιστική και αντιστασιακή δράση των ηρώων, που εμπνέονται από την επανάσταση του Θρακιώτη σκλάβου Σπάρτακου και από τα ιδανικά της Αριστεράς σε μια εποχή που ο τόπος βιώνει δραματικές στιγμές. Εδώ να σημειωθεί ότι είναι ένα έργο ζωντανών χαρακτήρων, δηλαδή αποτυπώνονται υπαρκτοί ανθρώπινοι τύποι. Στο μυθιστόρημα υπάρχουν αναφορές σχετικά με τη σύλληψη, την κράτηση καθώς και την εκτέλεση γυναικών, στοιχεία που δηλώνουν τις δραματικές στιγμές που βίωναν οι Έλληνες εκείνη την εποχή. Το μυθιστόρημα παρέμεινε ανολοκλήρωτο από την Διδώ Σωτηρίου. Η αδερφή της Έλλη Παππά και ο ανιψιός της Νίκος Μπαλογιάννης με την επιμέλεια της Έρης Σταυροπούλου και σε συνεργασία με την υπεύθυνο των Αρχείων Λογοτεχνίας του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου κ. Σοφία Μπόρα έφεραν στην επιφάνεια το μυθιστόρημα.

Κατά τη διάρκεια της συγγραφής του μυθιστορήματος η Διδώ Σωτηρίου πέρασε εύκολες και δύσκολες στιγμές. Ένα σημάδι που μας το δείχνει αυτό είναι ότι το έργο βρέθηκε χειρόγραφο και σχετικά προχειρογραμμένο. Παρατηρήθηκαν μάλιστα και ποικίλες αλλαγές σε διάφορα σημεία του κειμένου, ακόμη και στο μέγεθος των γραμμάτων, σβησίματα, διορθώσεις και παραπομπές. Την δακτυλογράφηση του κειμένου την είχε αναλάβει ο σύζυγος της συγγραφέως Πλάτων Σωτηρίου, ο οποίος στάθηκε δίπλα της σε κρίσιμες στιγμές της ζωής της. Η Σωτηρίου είχε εμπνευστεί το έργο της από τις επισκέψεις της στην αδερφή της στις φυλακές. Μάλιστα πολλές κρατούμενες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην συγγραφή του βιβλίου με ποικίλες αφηγήσεις που εξομολογούνταν στην συγγραφέα. Το ότι παρέμεινε ανολοκλήρωτο το μυθιστόρημα οφείλεται είτε λόγω της διακοπής επικοινωνίας με τις κύριες αφηγήτριες είτε λόγω αποφυλάκισης είτε λόγω θανάτου. Παρ’ όλες τις δύσκολες στιγμές που βίωσε η Σωτηρίου φρόντισε να γράψει το έργο της σε κοινή δημοτική γλώσσα, ώστε να είναι εύκολα αντιληπτό από τους αναγνώστες.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Δεμερτζής

Θέματα στο έργο της Σωτηρίου

Το έργο της Διδώς Σωτηρίου κινείται στο πλαίσιο του ρεαλισμού με έντονη την παρουσία του αυτοβιογραφικού στοιχείου και της συναισθηματικής συμμετοχής της συγγραφέως στις περιπέτειες των ηρώων της.

Αντλεί τη θεματολογία του από τη μικρασιατική καταστροφή, την περίοδο του εμφυλίου και την μετά τον εμφύλιο περίοδο της Ελληνικής ιστορίας.

Με τα "Ματωμένα χώματα" η Διδώ Σωτηρίου εγκαινίασε την πορεία της προς μια γραφή που συνδυάζει τη μυθιστορηματική τεχνική με μια προοπτική εξέτασης των θεμάτων της από ιστορική σκοπιά, πορεία που συνέχισε και στα δύο επόμενα μυθιστορήματά της, την "Εντολή", με θέμα την υπόθεση Μπελογιάννη, και το "Κατεδαφιζόμεθα".

Κλέαρχος Ζάχος

Η "Εντολή"

Η "Εντολή" της Διδώς Σωτηρίου είναι ένα βιβλίο πολιτικής λογοτεχνίας με καυτά βιώματα. Ζωντανεύει μυθιστορηματικά τις περιπέτειες της μεταπελευθερωτικής Ελλάδας (1944-1952), που δεν έπαψε να 'χει τη μοίρα του Σίσυφου. Με πλαίσιο το χρονικό της σύλληψης, της δίκης και της εκτέλεσης του Κωστή, ενός παλικαριού που δεν αργούμε να μάθουμε πως είναι ο Νίκος Μπελογιάννης, παρακολουθούμε με σφιγμένη ανάσα να γκρεμίζονται στο χάος οι προσδοκίες, τα όνειρα και οι θυσίες του ελληνικού λαού για να στεριώσει το δρόμο του ο ιμπεριαλισμός στην Ανατολική Μεσόγειο. Εφιαλτικές πλεκτάνες ξένων και εγχώριων μυστικών υπηρεσιών, αντικομουνιστική υστερία, δίκες, εκτελέσεις, τρόμος με στόχο το διαμελισμό των δημοκρατικών δυνάμεων. Η θυσία του Μπελογιάννη. Η αλήθεια για τον Πλουμπίδη. Τα λάθη της Αριστεράς και του κέντρου. Ντοκουμέντα γνωστά και ντοκουμέντα που πρώτη φορά βλέπουν το φως της δημοσιότητας.
Η "Εντολή" χαρακτηρίστηκε σαν "συνταραχτικό, μεγάλο έργο, πολιτικής ευθύνης". "Γραμμένο αντικειμενικά, τεκμηριωμένα και γι' αυτό πειστικά, με μπρεχτικής μορφής αποστασιοποίηση, είναι τελικά ένας ύμνος στην παλικαριά, στον πατριωτισμό και στην εντιμότητα της περήφανης γενιάς της Αντίστασης που σφαγιάστηκε..." Η πρώτη έκδοση της "Εντολής" εξαντλήθηκε σε λίγες μέρες.

Ζάχος Κλέαρχος

Για τα "Ματωμένα Χώματα"

Τα "Ματωμένα Χώματα" τα είπαν "βιβλίο της σύγχρονης Εξόδου του μικρασιατικού Ελληνισμού". Τα είπαν "σεισμική δόνηση". Μυθιστόρημα που "Τσούζει. Ζεματάει. Καίει. Τιμωρεί. Έχει ψυχή ανθρώπινη. Οργή λαού. Πόνο εθνικό". "Κάστρο σωστό λόγου, ενάντια στον καιρό, τη λησμονιά και το ψέμα".

Τα "Ματωμένα Χώματα" εκδόθηκαν το 1962. Μεταφράστηκαν σε μια σειρά χώρες: Γαλλία, Σοβιετική Ένωση, Ουγγαρία, σε όλα τα Βαλκάνια κλπ. Στην Τουρκία είχαν συγκλονιστική απήχηση. "Μέσα στην επική ατμόσφαιρα του βιβλίου αυτού, που είναι ένα είδος "Πολέμου και Ειρήνης" της Ελλάδας - γράφει ο Οίκος Σάντερ - αντί να αναζωπυρώνεται το μίσος, ζωντανεύει το ανθρώπινο δράμα όλων των μικρών λαών που σφαγιάζονται στο βωμό των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων."

"Το διάβασα σε μια νύχτα - γράφει ο πρόεδρος του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Πόλης, Ερτογρούλ Σοϋσάλ - κι έχυσα δάκρυα και για τους δυο λαούς μας. Ωραίο βιβλίο, απόλυτα έντιμο σαν όλα τα μεγάλα έργα. Οι διανοούμενοί μας το υποδέχτηκαν με αληθινό ενθουσιασμό".

Κλέαρχος Ζάχος

Τα έργα της Διδώς Σωτηρίου

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΔΙΔΩΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ :

· ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ( 1959 )
· ΗΛΕΚΤΡΑ ( 1961 )
· ΜΑΤΩΜΕΝΑ ΧΩΜΑΤΑ ( 1962 )
· Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ( 1975 )
· ΕΝΤΟΛΗ ( 1976 )
· ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ ( 1978 )
· ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ ( 1979 )
· ΚΑΤΕΔΑΦΙΖΟΜΕΝΑ ( 1982 )
· ΘΕΑΤΡΟ ( 1995 )
· ΤΥΧΑΙΟ ΣΥΝΑΠΑΝΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ( 2004 )
· ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΑΚΟΥ ( Ανέκδοτο Μυθιστόρημα 2011 )

Ζάχος Κλέαρχος

Διδώ Σωτηρίου

"Κατεδαφιζόμεθα"

Ένα ακόμη βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου είναι το 'Κατεδαφιζόμεθα', με ήρωα ένα νέο αγόρι με πνευματικές ανησυχίες, όνειρα, φιλοδοξίες που δεν βρίσκουν έδαφος για ανθοφορία, μέσα στον τραγικό πόλεμο που συνέβη την δεκαετία του '50.

Ο ήρωας προσπαθεί να παλέψει μέσα σε αυτό το τραγικό γεγονός ανάμεσα σε μία ξενόβουλη δεξιά και σε μια τραυματισμένης δυναμικής αριστερά.

Προσπαθεί να βρεί τον εαυτό του, αφού οργιασμένος νομίζει πως θα αποτύχει και θεωρεί τον ενθουσιασμό του που χαραμίζει για αυτόν τον σκοπό, αποτυχημένο.

Στην πραγματικότητα όμως δεν ισχύει αυτο που νομίζει ο ήρωας.

Η Διδώ Σωτηρίου σε αυτό το βιβλίο μας φέρνει σε άλλη εποχή και αιώνα, αυτού της κατοχής, του σκληρού πολέμου και μας δείχνει τα έντονα συναισθήματα ενός νέου μπροστά σε τέτοιες συνθήκες.

Γεμάτη με προβληματισμούς και τραυματικές εμπειρίες απο τον σκληρό και απάνθρωπο εμφύλιο πόλεμο η Διδώ Σωτηρίου μας ζεσταίνει με την σκέψη της ανθρωπιάς, της ελπίδας, της σκληρής αυτής συνθήκης, με ένα δικό της μοναδικό τρόπο.

Δαμασκηνίδου Αγγελική